Merhaba Arkadaşlar,

Bu ay yurtdışı eğitim ile ilgili sizlerden en çok e-mail aldığım sorularınızdan biride Yurtdışı Eğitimde Askerlik tecil işlemleri ve yurtdışı dövizli askerlik hizmetiydi. Bununla ilgili olarak sizler için küçük bir çalışma yaptım;

Milli Savunma Bakanlığının web sitesinde verdiği bilgiye göre (http://www.asal.msb.gov.tr http://www.tsk.mil.tr ) Erkek öğrencilerin Yurt dışına eğitim amaçlı gidebilmeleri için öncelikle askerliğinizi yapmış yada tecil ettirmiş olmanız gerekmektedir. Yurtdışında eğitimine devam ederken askerlik tecil süresi gelen öğrencilerin askerlik tecili için gerekli belgelerle bulundukları ülkelerdeki Türkiye Konsolosluğu Eğitim Müşavirliği bölümüne mektupla veya şahsen ulaşmaları gerekmektedir.  

Orta, lise veya üniversite seviyesinde öğrenci statüsünde olanlar; 

Öğrenci statüsünde yurtdışında bulunan vatandaşlar askerliklerini bağlı bulundukları eğitim müşavirliği veya ataşeliği vasıtasıyla 29 yaşlarına kadar erteletebilirler. Bu işlem için önceden yurtdışında öğrencilik statülerinin tanınması ve öğrenci dosyalarının açılması gerekmektedir.  

Yurtdışında staj, yüksek Lisans, ihtisas veya doktora yapanlar; 

Bu koşullardan birine uyan yükümlüler yine eğitim müşavirliği veya ataşelikleri aracılığı ile askerliklerini 36 yaşını dolduruncaya kadar erteletebilirler.  

Oturma veya çalışma iznine sahip olarak işçi, işveren veya bir meslek yada sanat mensubu sıfatı ile yurtdışında bulunanlar; 

Yurtdışında geçici veya sürekli oturma ve/veya çalışma iznine sahip olarak işçi veya işveren sıfatıyla çalışan vatandaşların her türlü askerlik işlemleri 38 yaşlarını doldurdukları yılın Aralık ayı sonuna kadar ertelenebilir. Fakat unutulmaması gereken nokta, ertelemenin her 2 yılda bir yapılması gerektiğidir.  

Bedelli Askerlik mi? Dövizli Askerlik mi? 

70 milyon Türkiye nüfusunun yarısının 28 yaş altı genç nesilden oluştuğunu herhalde biliyorsunuzdur. Türkiye’deki istihdam şartları da düşünüldüğünde ‘Ekmek Aslanın ağzındadır’ gençler arasında büyük bir kariyer yarışı yaşanmaktadır. Gençler daha iyilere ulaşabilmek için; önce Üniversite, daha sonra yurtdışı dil eğitimi, mastır ve de yurtdışı staj olanaklarına büyük ilgi göstermektedirler. Çünkü günümüz dünyasında uygun ve iyi bir iş bulabilme ve de kariyer basamaklarını yüksek bir maaşla tırmanabilmek ancak çok iyi bir eğitim ve tecrübe donanımıyla yakalanabilmektedir. Bu nedenle gençler arasında büyük bir yarış bulunmaktadır. Yılda ortalama Türkiye’den 200.000 – 250.000 gencin yurtdışı eğitim için yurtdışına çıktığı düşünülürse rakamlar yarışı açıkta göstermektedir.  

Peki yurtdışına eğitim amaçlı gidenlerin yüzde kaçı geriye dönüyor? Bu tablo çok daha vahim! Müthiş bir beyin göçünün yurtdışına aktığı ve genç ve dinamik beyinlerin ülkemize sağlayacağı katkılar düşünüldüğünde kaybın ne kadar büyük olduğu açıkça ortada. Yurtdışına beyin göçünü sizler için bir sonraki yazımda konu edeceğim, şuan sadece geri dönmeyişlerin bedelli askerlik ile olan bağlantısını aktarmak istiyorum;  

Kanunen ‘Yurtdışında Oturma veya çalışma iznine sahip olarak en az 3 yıl süre ( 1000 iş günü) ile yabancı bir ülkede işçi, işveren veya herhangi bir meslek yada sanat sahibi olarak çalışanlar ve bu çalışma süresince 6 aydan fazla Türkiye’de kalmamaları halinde bedelli-dövizli askerlik yasası kapsamına girmektedirler’.  

İngiltere, İskoçya, Galler, Amerika, Kanada gibi birçok ülkede yabancı öğrencilere akademik eğitimleri sonrasında 1 yıl ve daha uzun süreli oturma ve çalışma hakkı tanınmaktadır. Eğer sürekli bir iş bulunursa da belirli prosedürler dahilinde ilgili ülkelerde oturum ve çalışma hakkı alınabilmektedir.  

Yine İngiltere gibi bazı AB ülkelerinde ‘Ankara anlaşması’ gereği kurulan herhangi bir şahıs veya ltd şirket türüyle sürekli oturum alınabilmektedir. Bu bilgiler ışığın da yurtdışına çıkan erkek öğrencilerin birçoğu ‘ Dövizli askerlik hizmetinden yararlanmak için bu haklardan yararlanmakta ve yurtdışı kalış sürelerini uzatmaktadırlar. Ve ilgili çalışma ve kalış sürelerini tamamlayıp 38 yaşına kadar sadece 5.112 Euro gibi cüzi bir rakam ödeyerek, zorunlu hizmetlerini nakde dönüştürmektedirler.  

Önceki günlerde www.tumgazeteler.com da okuduğum bir yazıda , 1 milyon kişinin 400 bininin yoklama kaçağı olduğu ileri sürülüyor. Bazı gençler işlerini kaybedecekleri korkusuyla askere gitmeyi istemiyorlar. Askerlik yapmama karşılığında bir bedel ödemeye hazırlar. Halen 150 bin kişinin bedelli askerlik beklediği ve bu nedenle askerliğini tecil ettirdiği söyleniyor’. Yetkililer tabi ki ülke menfaatleri için her şeyin en doğrusunu biliyorlardır ama Türkiye’de bedelli askerlik çıkmış olsa bence bu kadar beyin göçü olmaz ve insanlar yurtdışı fırsatlarında yararlanarak Yasal Dövizli askerlik fırsatlarını oluşturmaya çalışmazdı diye düşünüyorum…  

Dövizli-bedelli askerlik için aranan koşullar neler?  

1.    Oturma veya çalışma iznine sahip olarak en az 3 yıl süre ile yabancı bir ülkede işçi, işveren veya herhangi bir meslek yada sanat sahibi olarak çalışmak ve bu statüyü, askerlik yükümlülüğü tamamlanıncaya kadar kaybetmemiş olmak;

2.    Bir hizmet akdine dayanarak yabancı bayraklı gemilerde en az 3 yıl süre ile gemi adamı olarak çalışmış olmak;

3.    Başvuruları en geç 38 yaşını doldurduğu yılın sonuna kadar yapmış olmak;

4.    15 Mart, 15 Haziran, 15 Eylül, 15 Aralıkta başlayan 1 aylık temel eğitim dönemlerinden seçilecek celp dönemi için en az 6 ay önceden başvurmak;   Erteleme veya dövizle askerlik imkanlarından yararlanan yükümlüler bir takvim yılında 6 aydan fazla Türkiye’de kalmaları halinde, bu haklarını kaybederler. Yine, döviz ödeme yükümlülüğü ve fiili hizmet yükümlülüğünden herhangi birini yerine getirmeden Türkiye’ye kesin dönüş yapanlar dövizle askerlik haklarını kaybederler.  

Kimler bedelli-dövizli askerlik yasası kapsamına girmez?  

1. Ücret ve maaşları karşılığı dövizleri Türkiye’den transfer edenler;

2. 1 aylık temel askerlik eğitimini yapmadan ve taksitlerinin tamamını ödemeden yurda kesin dönüş yapanlar ile yurtdışında oturma veya kalma iznine sahip olmakla beraber temel eğitimde geçecek süre hariç olmak üzere, dövizli askerlik yükümlülüğü süresi içerisinde her yıl toplam 6 aydan fazla Türkiye’de kalanlar;

3. Resmi burslu ve resmi pasaport ile Yurtdışında bulunanlar (Hizmet pasaportu, diplomatik pasaport)     Esen Kalın, Emel Öner